Doba Internetu. Obecnie dla większości osób korzystanie z sieci stało się codziennością. Pracujemy zdalnie, płacimy rachunki przez Internet, czytamy informacje ze świata, artykuły, słuchamy muzyki, oglądamy filmy czy korzystamy z social mediów.  Są to nieliczne przykłady w zakresie korzystania z wirtualnych możliwości.

Z racji tego, że istnieje tak wiele form i działań, jakie można podejmować przez Internet tym bardziej należy być ostrożnym, jakie treści trafiają do Internetu. Jednym z przykładów będzie publikowanie zdjęć czy filmów w social mediach np. na Facebooku czy Instagramie.

Wrzucamy zdjęcia i filmy do sieci z różnych powodów. Czy wiemy co się z nimi dzieje po zamieszczeniu ich w Internecie? Czy nasz wizerunek może być wykorzystany przez kogoś innego? A co z kradzieżą tożsamości?
Zapraszam do lektury, odpowiemy sobie na te pytania.

Wizerunek

Każda osoba ma zagwarantowane prawo do wizerunku. W prawie rozumie się je jako bezwzględne (a także niemajątkowe i niezbywalne) podmiotowe prawo osobiste. Co to w praktyce oznacza? Że każdy z nas ma prawo domagać się ochrony swojego wizerunku, zaś ochrona ta powinna być skuteczna względem wszystkich. Wizerunek od strony prawnej został uregulowany m.in w Kodeksie cywilnym [1] i w Prawie autorskim [2].

Samo słowo „wizerunek” nie zostało zdefiniowane w żadnym akcie prawnym. Natomiast zgodnie z definicją zawartą w słowniku PWN:

„Wizerunek to czyjaś podobizna na rysunku, obrazie, zdjęciu itp.” Wizerunek rozumie się również jako: „sposób, w jaki dana osoba lub rzecz jest postrzegana i przedstawiana„.

W orzecznictwie sądowym [3] przyjmuje się, że:

„Wizerunek, poza dostrzegalnymi dla otoczenia cechami fizycznymi, tworzącymi wygląd danej jednostki i pozwalającymi – jak się określa – na jej identyfikację wśród innych ludzi może obejmować dodatkowe utrwalone elementy związane z wykonywanym zawodem jak charakteryzacja, ubiór, sposób poruszania się i kontaktowania z otoczeniem”.

Podsumowując:

o wizerunku możemy mówić wtedy kiedy możemy zidentyfikować daną osobę przedstawioną na zdjęciu, filmie bądź w innej formie.

Rozpowszechnianie wizerunku

Wykorzystanie cudzego wizerunku może przyjąć różną formę. Dla przykładu może to być posłużenie się cudzym zdjęciem w celu stworzenia fałszywego konta na portalu społecznościowym bądź wykorzystanie wizerunku mające na celu upokorzenie albo ośmieszenie danej osoby.

Publikowanie w Internecie swojego zdjęcia lub filmu na którym jesteśmy, stanowi formę rozpowszechniania wizerunku. Działanie takie zostało uregulowane w ustawie Prawo autorskie i zgodnie z jej treścią rozpowszechnianie wizerunku wymaga Twojej zgody (wyjątkiem jest kiedy otrzymałeś/aś umówioną zapłatę za pozowanie). Zgoda może być wyrażona w dowolnej formie (np. mailowej, poprzez udzielenie wywiadu).

Kiedy nie jest wymagane zezwolenie na rozpowszechnianie Twojego wizerunku? W przypadku, w którym:

• jesteś osobą powszechnie znaną, a Twój wizerunek utrwalono w związku z pełnieniem przez Ciebie funkcji publicznych (np. politycznych, społecznych, zawodowych);
• Twój wizerunek stanowi tylko szczegół całości np. zgromadzenia, publicznej imprezy, krajobrazu.

Ochrona wizerunku

W przypadku bezprawnego naruszenia lub zagrożenia naszego wizerunku przysługuje nam ochrona. Zgodnie z prawem [4] możemy żądać:

• zaniechania tego działania – np. usunięcia zdjęcia czy filmu z portalu społecznościowego;
• żądania od osoby, która naruszyła Twój wizerunek, aby dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia powstałych skutków (np. aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie);
• zadośćuczynienia za doznaną krzywdę – w przypadku, w którym naruszenie było zawinione, sąd może zasądzić odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną przez Ciebie krzywdę (jako krzywdę rozumiemy np. stres, nieprzespane noce, zdenerwowanie);
• wpłacenia pieniędzy na wskazany przez Ciebie cel społeczny;
• odszkodowania – jeżeli w wyniku naruszenia Twojego wizerunku została wyrządzona szkoda majątkowa (np. utracony przez Ciebie zarobek).

Kradzież tożsamości

Wizerunek został objęty ochroną również w kodeksie karnym:

Osoba, która będzie się pod Ciebie podszywać np. wykorzystując Twój wizerunek w celu wyrządzenia Tobie szkody majątkowej lub osobistej podlegać będzie karze pozbawienia wolności od 6 mc do 8 lat [5].

Przykład:

Przestępstwo to popełni osoba, która wykorzysta Twój wizerunek, w celu utworzenia fałszywego profilu w mediach społecznościowych.

Zgodnie z kodeksem karnym [6], jeżeli skutkiem wykorzystania wizerunku będzie targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie wówczas sprawca będzie podlegać karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.