Zaczyna się sezon grzewczy. Wychodzimy na dwór i co czujemy? Ciężkie, zanieczyszczone powietrze, a w niedalekiej oddali ciemny i gęsty dym z komina.

Czy ten opis brzmi znajomo? Duszące powietrze to z dużym prawdopodobieństwem oznaka, że w niedalekiej okolicy ktoś pali w piecu śmieciami, a my oddychamy skażonym powietrzem. Większość substancji, które przedostają się do powietrza oddziałuje długoterimonowo i nie pozostaje bez znaczenia dla naszego zdrowia.

Niestety wciąż można spotkać osoby, które zamiast segregować odpady, spalają je w piecu bądź kominku, zastępując tym sposobem zużycie węgla. Działanie takie niesie poważne konsekwencje dla zdrowia i środowiska, w którym żyjemy.

Ważne:

Domowe piece i kotłownie nie są przystosowane do spalania odpadów, ponieważ mają zbyt niską temperaturę, a w efekcie wytwarzają trujące substancje gazowe.

Kolejną konsekwencją, jaką niesie palenie odpadów w domach jest osadzanie się sadzy w przewodach kominowych, której nadmiar może doprowadzić do zapalenia się i popękania komina. Jest to częsta przyczyna zaczadzenia oraz pożarów.

Zakaz palenia odpadów

Zgodnie z prawem termiczne przekształcanie odpadów prowadzi się w spalarniach odpadów lub we współspalarniach odpadów (z pewnymi wyjątkami) [1]. Tylko w tych miejscach jest możliwe spełnienie standardów emisyjnych określających dopuszczalne zawartości zanieczyszczeń w spalinach. Dzięki temu spalanie odpadów ma minimalny wpływ na jakość powietrza [2].

Odpady… czyli co?

Zgodnie z ustawą o odpadach, odpadem jest każda substancja lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest zobowiązany (np. odpady komunalne, medyczne, zielone) [3].

Odpowiedzialność karna

Palenie odpadów jest karalne. Ten kto termicznie przekształca odpady poza spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów (np. w piecu lub kominku) popełnia wykroczenie [4].

Osoba taka podlega karze aresztu albo grzywny.

Grzywnę za palenie odpadów można otrzymać w wysokości do 500 zł. Jeżeli sprawa zostanie skierowana na drogę sądową wówczas grzywna może wynosić nawet 5000 zł [5].

Czy aby zostać pociągniętym do odpowiedzialności musi nastąpić jakiś skutek np. uszczerbek na zdrowiu człowieka, śmierć czy zanieczyszczenie lub zniszczenie środowiska? Nie. Wystarczającym do pociągnięcia do odpowiedzialności jest sama okoliczność termicznego przekształcania odpadów [6].

Ważne:

Jeżeli w następstwie spalania odpadów nastąpi realna możliwość zagrożenia życia lub zdrowia człowieka lub pogorszenie jakości powietrza, sprawca odpowiada nie za wykroczenie, lecz za przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 [7].

Jak stanowi art. 183 § 1 Kodeksu karnego: „kto wbrew przepisom składuje, usuwa, przetwarza, zbiera, dokonuje odzysku, unieszkodliwia albo transportuje odpady lub substancje w takich warunkach lub w taki sposób, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka lub spowodować obniżenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5” [8].

Przykład:

Osoba, która dopuszcza się palenia np. opon na demonstracjach może zostać pociągnięta do odpowiedzialności karnej za przestępstwo z art. 181 § 1 k.k.

Pamiętajmy, że przedmiotem ochrony jest życie i zdrowie człowieka, a także środowisko.

Wyłączenia

Nie będzie podlegać odpowiedzialności osoba, która uzyska zezwolenie na spalanie odpadów poza instalacjami lub urządzeniami [9].

Czy w każdej sytuacji można ubiegać się o zgodę? Nie. Uzyskanie zezwolenia jest możliwe wtedy kiedy:

• spalanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach jest niemożliwe ze względów bezpieczeństwa;
• dotyczy zezwolenia na spalanie zgromadzonych pozostałości, które nie są objęte obowiązkiem selektywnego zbierania.

Interweniuj!

Jeżeli rozmowy z osobą, która dopuszcza się spalania odpadów nie przyniosą rezultatów warto zgłosić ten fakt straży miejskiej. W przypadku braku straży miejskiej możesz sprawę skierować do właściwego pod względem zamieszkania urzędu miasta lub gminy [10].

Podmiot kontrolujący (np. straż miejska) uprawniony jest do:

• wstępu na teren nieruchomości (wraz ze sprzętem),
• przeprowadzenie badań,
• wykonywanie innych czynności kontrolnych.

Warto wiedzieć, że do walki ze smogiem wykorzystywane są coraz nowocześniejsze metody np. drony, które latają nad terenami mieszkaniowymi i przemysłowymi i określają poziom zanieczyszczenia powietrza.

Na szczęście świadomość społeczeństwa w zakresie prawidłowej utylizacji odpadów jest coraz większa. Informację o tym jak należy prawidłowo segregować odpady możemy znaleźć m.in. na stronie: https://www.gov.pl/web/klimat/zasady-segregowania-odpadow-komunalnych.