W związku z pojawieniem się koronawirusa (COVID-19) wielu z nas zaczęło pracować zdalnie z domu. Dla jednych jest to ogromne ułatwienie, dla drugich wręcz udręka. Do tej drugiej grupy możemy m.in. zaliczyć osoby, którym łatwiej skupić się w biurze bądź takie, którym domownicy nie pozwalają na wykonywanie służbowych obowiązków.

Regulacja pracy zdalnej

Kilka słów o pracy zdalnej.

Od marca 2020 r. w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić swojemu pracownikowi wykonywanie przez czas oznaczony pracy określonej w umowie o pracę poza miejscem stałego wykonywania [1] – tak w uproszczeniu można opisać pracę zdalną określoną w przepisach. Początkowo wykonywanie pracy zdalnej było możliwe jedynie do dnia 4 września 2020 r. (przez 180 dni od momentu wejścia w życie ustawy [2]).

5 września 2020 r. ustawodawca wydłużył możliwość powierzenia pracy zdalnej na czas obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu. Takie działanie ma wciąż na celu zmniejszenie ryzyka rozpowszechniania się koronawirusa.

Praca zdalna nie jest obecnie uregulowana w Kodeksie pracy, w przeciwieństwie do telepracy.

Przesłanki do wykonywania pracy zdalnej

Pracodawca może polecić wykonywanie pracownikowi pracy zdalnej, jeżeli zostaną spełnione łącznie poniższe kwestie:

• pracownik ma możliwości techniczne,
• możliwości lokalowe,
• umiejętności,
• rodzaj pracy pozwala na zdalne wykonywanie obowiązków [3].

Pomimo powyżej wyodrębnionych przesłanek, brak jest przepisów wskazujących w jaki sposób i uwzględniając jakie kryteria pracodawca może dokonać weryfikacji możliwości technicznych i lokalowych pracownika.

Odmowa pracowania w trybie zdalnym

Przechodzimy do sedna sprawy.

Czy pracownik może odmówić pracowania w trybie zdalnym? Co w przypadku, w którym sąsiedzi przeprowadzają remont i nie możemy się skupić na pracowaniu w domu? Albo gdy domownicy z uwagi na prowadzony tryb życia nie pozwalają nam w spokoju pracować? Bądź po prostu chcielibyśmy wrócić do dawnej codzienności i pracować w biurze?

Czy można odmówić pracowania w trybie zdalnym?

W pierwszej kolejności pracownik może złożyć pracodawcy oświadczenie, w którym wskaże, że nie ma odpowiednich warunków do wykonywania pracy zdalnej. Prawo pracodawcy do polecenia pracy w takim trybie zostanie ograniczone. Ograniczone, natomiast nie wyłączone.

Przede wszystkim pracodawca ma prawo dokonać oceny czy świadczenie przez pracownika pracy zdalnej jest możliwe.
Jeżeli uzyskana ocena będzie pozytywna, pracownik nie może odmówić w trybie zdalnym.

Taki obowiązek narzuca na pracownika prawo.

Zgodnie z przepisami  kodeksu pracy, pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę [4].

Odmowa wykonania polecenia pracodawcy może skutkować nałożeniem na pracownika kary porządkowej tj. kary upomnienia lub nagany.

Warto wskazać, że pracodawca może zapewnić pracownikowi lokal do wykonywania pracy zdalnej wówczas problem braku warunków zostanie rozwiązany.