Pozbawienie wolności za nieudzielenie pierwszej pomocy?

27 października, 2021

Autor Posta:

KLAUDIA KUŚNIERZEWSKA

Czy potrafisz udzielić pierwszej pomocy w sytuacji zagrażającej zdrowiu i życiu drugiego człowieka? Czy uczestniczyłeś/aś w szkoleniach, kursach bądź innych formach edukacji w tym zakresie? A może wykonujesz zawód, który wymaga od Ciebie znajomości zasad i procedury postępowania w razie wypadku?

Teoria w zakresie udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku bądź innego zdarzenia powodującego zagrożenie życia bądź uszczerbek na zdrowiu powinna być znana przez każdego z nas. To, jak szybko zareagujemy i jaką pomoc zaoferujemy poszkodowanemu może uratować mu życie, zadecydować o szybszej rekonwalescencji czy mniejszych dolegliwościach bólowych.

Odpowiedzialność karna

Udzielenie pierwszej pomocy jest na tyle istotnym zagadnieniem, że zostało uregulowane prawnie.

Zgodnie z treścią Kodeksu karnego: „Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3” [1].              

Powyżej opisane przestępstwo możemy popełnić tylko przez zaniechanie – czyli niepodjęcie czynności udzielenia pomocy osobie poszkodowanej.

Jeżeli podjęte przez Ciebie czynności ratujące zdrowie i życie nie przyniosą oczekiwanych rezultatów nie zostaniesz pociągnięty/a do odpowiedzialności. Istotnym jest, że podjąłeś/aś próbę i odpowiednio zareagowałeś/aś.

Pamiętaj:

W przypadku odpowiedzialności karnej – odpowiadasz za to, że będąc świadomy/a zagrożenia nie udzieliłeś/aś pierwszej pomocy. Warunkiem pociągnięcia Cię do odpowiedzialności nie jest skutek jaki nastąpił (np. poszkodowany nie przeżył) lecz sama okoliczność nieudzielenia pomocy.

Czy obowiązek udzielenia pomocy dotyczy tylko poszkodowanego dotkniętego wypadkiem? Nie. Bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu może być również następstwem choroby. Wtedy również aktualizuje się obowiązek udzielenia pomocy.   

W kwestii samego przystąpienia do udzielenia pierwszej pomocy pamiętaj, że:

nie wymaga się od Ciebie narażania zdrowia lub życia swojego bądź innej osoby.

Pamiętaj:

W wypadkach niecierpiących zwłoki, ważne jest, aby jak najszybciej przystąpić do udzielania pierwszej pomocy.

Nieudzielenie pomocy poszkodowanemu nie będzie stanowić przestępstwa, wtedy kiedy [2]:

  • konieczny jest zabieg lekarski;
  • możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony osób lub instytucji, które są uprawnione do jej udzielenia (np. lekarz, ratownik medyczny).

Czy wezwanie fachowej pomocy zalicza się do okoliczności wyłączających popełnienie przestępstwa? Tak. Natomiast samo wezwanie np. pogotowia ratunkowego nie wystarczy, jeżeli wystąpiła konieczność zabezpieczenia poszkodowanego przed zwiększeniem zagrożenia dla jego życia i zdrowia [3].

Jeżeli jesteś lekarzem, Twój obowiązek udzielenia pomocy jest rozszerzony. Zgodnie z ustawą o zawodach lekarza i lekarza dentysty, lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia [4].

Pierwsza pomoc w pracy

Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika, dlatego też kodeks pracy również przewiduje odpowiednie regulacje w zakresie reagowania na sytuację wypadkową.

Będąc pracownikiem jesteś obowiązany [5]:

  • niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz
  • ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym niebezpieczeństwie.

W innym wypadku, Twój brak działania może zostać zakwalifikowany jako ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych skutkujące rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia [6].

Ponadto, gdy naruszenie to będzie zawinione, możesz otrzymać [7]:

  • karę upomnienia,
  • naganę lub
  • karę pieniężną.

Specjalna ochrona

Osoba udzielająca pierwszej pomocy [8]:

  • korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych,
  • może poświęcić dobra osobiste innej osoby inne niż życie lub zdrowie, a także dobra majątkowe w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla ratowania życia lub zdrowia osoby znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

Przypisy:
[1] art. 162 § 1 Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2020 poz. 1444 ze zm., dalej: k.k.);
[2] art. 162 § 2 k.k.;
[3] Kulesza Jan, Strona podmiotowa przestępstwa z art. 162 § 1 k.k. Glosa do wyroku s.apel. z dnia 30 listopada 2006 r., sygn. II AKa 299/06;
[4] art.  30 Ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2021 poz. 711 ze zm.);
[5] art. 211 pkt 6 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 poz. 1320 ze zm., dalej: k.p.);
[6] art. 52 k.p.;
[7] art. 108 § 1 i 2 k.p. oraz Jaśkowski Kazimierz, Maniewska Eliza, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy 2021;
[8] art. 5 Ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2020 poz. 882 ze zm.).

KLAUDIA KUŚNIERZEWSKA

Prawnik,
Specjalista ds. bezpieczeństwa i higieny pracy

Ukończyłam aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Posiadam 5-letnie doświadczenie zawodowe.


Dzięki studiom podyplomowym na kierunku „Zarządzanie BHP”, zostałam Specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.


Prywatnie – żona, mama, miłośniczka dobrej kawy, podróży i czworonożnych przyjaciół.

Ta strona wykorzystuje pliki cookies. Korzystając z bloga „Prawnik po sąsiedzku” bez zmiany ustawień przeglądarki wyrażasz zgodę na stosowanie plików cookies zgodnie z Polityką Prywatności.

AKCEPTUJĘ